Kadın Fotoğrafçılar Derneği, Kongreye Dr. Handan Tunç'un hazırladığı, '' Fotoğraf Sanatının Yeni Sosyo-Kültürel Rotalarda İlerlemesine Yön Veren Kadın Sanatçılar '' başlıklı özel bir sunumla katıldı. Dr. Handan Tunç rahatsızlığı nedeniyle katılamadığı için, sunumu Yönetim Kurulu Başkanımız Esin Koç gerçekleştirdi.
Bildiri Özeti :
Sanatsal yaratıcının cinsiyeti, yaratıcı potansiyelini kültürel kalıplara ve önyargılara göre sınırlamak için bir neden değildir. Kültürel, dilsel ve sanatsal klişeler, yalnızca erkeklerin ‘tam donanımlı’ sanat projeleri hakkına sahip olduğu, ataerkil kaynak tahsisi sistemini yeniden üretir ve korur. Bununla birlikte, mevcut ataerkil düzenin korunması ve başarılı bir şekilde işlemesi için, sanatsal projenin veya küratöryel uygulamasının arkasında kimin ve neyin olduğunu bilmek ve bulmak önemlidir. Bu bağlamda sanat tarihinin, eleştirel yaklaşımla yeniden analizini gerçekleştiren çalışmaların çoğaltılması akademik zorunluluk olarak görülmelidir.
Yerleşik ve tanınabilir toplumsal cinsiyet rolleri, işaretleri ve farklılıklarına duyulan ihtiyacın, ataerkil bir toplumda normatiflik ve erkek üstünlüğünü inşa etmenin ayrılmaz bir temeli olduğunu deneyimleyen kadın sanatçılar; kültürel klişeler ve toplumsal kategoriler olarak ‘erkekler’ ve ‘kadınlar’ olmadan, ataerkil biçimlerin yeniden üretilmesinin olanaksız olacağının bilincindedir. Bu nedenle, egemen ataerkil sistemin, sanatsal pratiklerde bile normatif cinsiyetin ‘varlığını’ sürdürmesinin nedenselliğini anlıyorlar.
Kadınların fotoğraf sanatına katılımı, fotoğraf teknolojisinin geliştirildiği dönemlere kadar uzanır. Britanya ya da Fransa'dan ilk kadın fotoğrafçılardan bazıları, öncü erkeklerle evliydi ya da aileleriyle yakın ilişkileri vardı. Kuzey Avrupa’da kadınlar 1840'lardan itibaren fotoğraf üretimini deneyimlediler. Fotoğraf Sanatının kronolojisi düşünüldüğünde, kadınlar her zaman var olmuştur. Julia Margaret Cameron, Dorothea Lange, Cindy Sherman, Francesca Woodman, Sophie Calle, Annie Leibovitz, Diane Arbus, Margaret Bourke-White, Bettina Rheims, Valérie Mréjen, Sára Saudková gibi fotoğrafçıların; Dünya Fotoğraf Sanatı Tarihi’nin sosyo-kültürel rotasını belirlemede etkili rollerine karşın; adları unutuldu ya da sanat ürün öne çıkarılarak, kimin ürettiği üzerinde düşünülmemesi sağlandı.
Fotoğraf sanatında kadın varoluşunun koşulları ve deneyimini incelemeyi amaçlayan araştırma; yazılı ve görsel belgelerden yararlanmaya dayalı kuramsal bir çalışmadır. Araştırmanın kuramsal çıkış noktası; kadınların sanat yapma sürecine katılımının önündeki engelleri inceleyen ve ataerkil estetiğin değerlendirme kriterlerini eleştiren bilimsel metinler külliyatı olmuştur (David Goldblatt, Lee Brown, Susan L. Feagin, Patrick Maynard, Berys Gaut, Dominic Lopes, Aaron Ridley, Alex Neil, Christina Bettersby, Rita Felsky, Brand PZ, Joshua Shaw, Rosica Parker, Griselda Pollock, Linda Nochlin, Whitney Chadwick gibi yazarların metinleri). Araştırmanın sunumu; sanat tarihsel sıralamaya uygun olarak seçilmiş 20 kadın fotoğraf sanatçısının ürünlerinin analizi eşliğinde özetlenecektir.
Sunumun tamamına aşağıdaki belgeden ulaşabilirsiniz.
Kongre detaylı programına aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
