Fotoğrafta Grotesk Temsiller - İlknur Gürses

Fotoğraf sanatçılarının kaydettiği ve bakılmaya değer olarak kitlelere sunduğu öğeler, çoğunlukla belirli bir sanat akımının ya da sanatçının kendi estetik algısının sınırları çerçevesinde şekillenmektedir. İşlevsel fotoğraf olarak tanımladığımız basın, belgesel, spor, moda ya da reklam fotoğraflarından farklı olarak sanatsal fotoğraflar, teknik ve estetik düzeyde farklı sanatsal/kişisel tercihlerin söz konusu olduğu fotoğraflardır. Çoğunlukla soyut bir anlamın görselleştirilmesi ya da belirli bir olgunun estetik bir biçimde yeniden üretimi olan sanat fotoğraflarındaki estetik tercihler de kültürel algı ve normlar etrafında belirlenmektedir; ancak sanatsal fotoğrafların bir başka özelliği de var olanı değiştirip dönüştürerek ya da farklı bir bakış açısını fotografik dilyetisi ile birleştirerek aktarmalarıdır.

Fotoğraf sanatçılarının kimlikleri, hayatları ve ideolojik duruşları, bahsedilen değişim, dönüşüm ve farklı bakış açısının en temel bileşenleridir. Bir reklam fotoğrafına kıyasla, sanatsal değer arz eden bir fotoğraf, reklamı yapılan marka ya da ürünün değil fotoğrafçının anlatmak istediklerinin sonucudur. Bu bağlamda, fotoğraf sanatçılarının beden, kimlik, cinsellik vb. gibi olgular hakkındaki düşünceleri ya da ifade etmek istedikleri şeyler fotoğraflarına konu olan kişiler ya da nesneler aracılığıyla aktarılacaktır. Alternatif ve muhalif beden, kimlik ve cinsellik temsilleri, fotoğrafçıların kültürü ve toplumu yansıtmalarından öte eleştirmelerinin aracı haline gelmektedir. Bu noktada isimleri sıklıkla telaffuz edilen Salgado, Saudek, Witkin, Goldin, Serrano, Sherman, Arbus gibi fotoğrafçıların fotoğrafları, meşru ve kabul edilmiş, hatırlanmaya, kaydedilmeye değer ve aynı zamanda estetik kabul edilen olgu ve unsurların dışındaki her şeyi kapsamakta ve fotoğraf aracılığıyla sistemin kültürel kodlarının anlam ve yananlamlarını değiştirmektedirler. Diğer bir ifade ile, bastırılan ve görmezden gelinen kimlik, beden ve cinsellik temsilleri, sanatsal fotoğraflarda bir varlık alanı kazanmakta ve görülür hale gelmektedir. Aynı zamanda fotoğrafın anı kaydetme özelliği bağlamında farklı kültürel temsillerin var olduğunun sürekli olarak hatırlanmasına ve kültürel belleğe dahil olmasına aracılık etmektedirler.

Özgeçmiş:

Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi, Radyo-Televizyon ve Sinema bölümünü 2004 yılında bitiren Köse, aynı bölümde 2007 yılında Yüksek Lisans Derecesini, 2013 yılında ise Doktora Derecesini tamamlamıştır. 2007 yılından itibaren Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi, Radyo-Televizyon ve Sinema Bölümü, Fotoğrafçılık ve Grafik bölümünde çalışmaktadır. 2017 yılında Doçent olan Köse’nin Fotoğraf ve Sinema alanında ulusal ve uluslararası makale, kitap bölümü ve bildirileri bulunmaktadır.